Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác điều tra, nắm bắt nghiên cứu dư luận xã hội là vấn đề hết sức quan trọng nhằm phục vụ công tác lãnh đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước và nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng. Do vậy, công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội đã được khẳng định trong nhiều văn kiện của Đảng. Gần đây nhất, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khoá XI) đã ban hành Kết luận số 100-KL/TW về “đổi mới và nâng cao chất lượng công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội”; trong giai đoạn hội nhập và phát triển hiện nay, nhiều vấn đề mới đã và đang nảy sinh. Từ thực tế đó, yêu cầu các cấp, các ngành cần có nhiều thông tin, cần coi trọng việc điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội.
Chính vì điều đó, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối rất quan tâm, coi trọng công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội và chỉ đạo triển khai có hiệu quả các hoạt động về Công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội trong Đảng bộ Khối; từ đó, Công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội trong Đảng bộ Khối đã có nhiều đổi mới, chất lượng được nâng lên và nhận được sự quan tâm của Ban Tuyên giáo Thành ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối, của cấp ủy các tổ chức cơ sở đảng. Đồng thời, tháo gỡ những vướng mắc về tư tưởng trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động; củng cố niềm tin vào sự điều hành, quản lý của cấp ủy đảng, chính quyền. Nhờ việc nắm bắt thông tin dư luận xã hội kịp thời, việc triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước trong Đảng bộ Khối đi vào chiều sâu, được cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động đồng tình ủng hộ cao, điển hình là việc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), Kết luận số 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, gắn với thực hiện Kết luận số 01-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW về “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị Nghị quyết Đại hội XIV Đảng bộ thành phố, Nghị quyết Đại hội VIII Đảng bộ Khối.
Làm tốt công tác điều tra, nắm bắt nghiên cứu dư luận xã hội trong Đảng bộ Khối thời gian qua, Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối, đội ngũ báo cáo, cộng tác viên dư luận xã hội của Đảng bộ Khối và cơ sở đã làm tốt công tác phối hợp điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội. Hàng năm, bám sát vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Tuyên giáo Thành ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối chỉ đạo Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối triển khai và ban hành hệ thống các văn bản gửi đến các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc Đảng bộ Khối để triển khai tổ chức thực hiện chương trình công tác năm, kế hoạch theo tháng, quý, các hướng dẫn… đồng thời, duy trì đều đặn việc tổ chức giao ban với các tổ cộng tác viên dư luận xã hội của Đảng ủy Khối và cơ sở; qua đó, nắm bắt thêm nhiều nguồn thông tin đa dạng, phong phú, chất lượng thông tin ngày càng sâu hơn. Hàng năm tiến hành từ 2 - 4 cuộc điều tra dư luận xã hội theo chỉ đạo của Ban Tuyên giáo Thành ủy, qua đó tổng hợp được nhiều nội dung phản ánh có tính thời sự, nhạy cảm và có tác động đến đời sống của Nhân dân. Những nội dung phản ánh cơ bản sát với tình hình thực tiễn và đã trở thành một kênh thông tin quan trọng góp phần giúp Ban Thường vụ Đảng ủy Khối, cấp ủy các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc kịp thời có những biện pháp cụ thể trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị; tạo sự đồng thuận cao trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động, cổ vũ, động viên các phong trào thi đua thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị và của Đảng bộ Khối.
Sau khi có Kết luận số 100-KL/TW ngày 18/8/2014 của Ban Bí thư về việc đổi mới và nâng cao chất lượng công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội và Hướng dẫn 167-HD/BTGTW ngày 26/12/2015 của Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Thường vụ Thành ủy ban hành Công văn số 137-CV/TU ngày 15/3/2016 của Ban Thường vụ Thành ủy và Hướng dẫn số 12-HD/BTGTU ngày 15/6/2016 của Ban Tuyên giáo Thành ủy về việc thực hiện Kết luận 100-KL/TW.
Trên cơ sở Công văn Thành ủy và Hướng của Ban Tuyên giao Thành ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối chỉ đạo Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối hướng dẫn cấp ủy các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc phối hợp với chính quyền tăng cường điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội; đổi mới cơ chế, điều kiện, phương thức hoạt động của các bộ phận làm công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội; tăng cường phối hợp trong hoạt động nghiên cứu và định hướng dư luận xã hội.
Đội ngũ Cộng tác viên dư luận xã hội Đảng ủy Khối được thành lập gồm 20 đồng chí, là những cấp ủy viên đại diện các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc đang làm việc, sinh hoạt tại các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc, với 98 tổ chức cơ sở đảng trực thuộc điều cử 01 đồng chí làm cộng tác viên dư luận xã hội tại cơ quan, đơn vị và thường xuyên kiện toàn, đến nay toàn Đảng bộ Khối có tổng số 117 đồng chí, Ban hành quy chế hoạt động của tổ cộng tác viên dư luận xã hội, rà soát, bổ sung nội dung phù hợp với yêu cầu thực tiễn hoạt động; kịp thời nắm bắt dư luận báo cáo về Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối; căn cứ vào tình hình thực tế cơ quan, đơn vị, hàng tháng Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối định hướng các nội dung cần nắm bắt dư luận xã hội trong tháng.
Sau khi được thành lập đội ngũ cộng tác viên dư luận xã hội Đảng ủy Khối và cơ sơ đã kịp thời nắm bắt, phản ánh tình hình mà dư luận bức xúc, quan tâm tại cơ quan, đơn vị phản ánh về Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối có những thông tin kịp thời tham mưu cho Ban Thường vụ Đảng ủy Khối chỉ đạo, giải quyết, khắc phục những tồn tại, vướng mắc ngay từ cơ sở, không để phát sinh thêm nhiều vấn đề bức xúc, nổi cộm đã tạo ra nhiều luồng tâm trạng, nhiều thái độ xã hội. Lợi dụng những vấn đề xã hội, tâm trạng xã hội đó, các thế lực thù địch trong và ngoài nước sử dụng mạng xã hội, kết nối internet để công kích, kích động tâm trạng xã hội, chống phá Đảng và Nhà nước với mục đích gây chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, gây bạo loạn lật đổ....
Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng công tác nắm bắt dư luận xã hội trong Đảng bộ Khối vẫn còn một số mặt hạn chế cần tập trung khắc phục đó là: Việc thực hiện phản ánh, báo cáo những tin "nóng" bức xúc, nổi cộm, những phát sinh mới ở cơ quan, đơn vị có lúc chưa kịp thời... Không ít vấn đề "nóng" phản ánh chưa kịp thời, thậm chí không được phản ánh. Thông tin dư luận xã hội còn hạn chế về tính đa dạng, toàn diện. Chất lượng thông tin phản ánh nhiều khi dựa trên thông tin mà các phương tiện thông tin đại chúng đã nêu; Thông tin phản ánh có lúc còn lồng những suy nghĩ chủ quan cá nhân, khiến giá trị sử dụng của thông tin thấp. Những diễn biến mới; việc xử lý, giải thích, định hướng đối với thông tin dư luận xã hội có lúc chưa kịp thời nên phần nào làm hạn chế hiệu quả của công tác nghiên cứu dư luận xã hội; nhiều cơ quan, đơn vị chưa chú trọng việc phản hồi đối với thông tin dư luận xã hội. Chất lượng hoạt động của các cộng tác viên dư luận xã hội ở một số cơ quan, đơn vị, đoàn thể còn hạn chế, công tác báo cáo định kỳ còn chậm, chất lượng chưa cao; một số cơ quan, đơn vị công tác dư luận xã hội chưa được lãnh đạo đơn vị quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động; đội ngũ cán bộ làm công tác dư luận xã hội cơ sở hầu hết là kiêm nhiệm nên không có thời gian nghiên cứu sâu về vấn đề này.
Nguyên nhân chủ yếu đó là do một số lãnh đạo cấp ủy, chính quyền, đoàn thể chưa nhận thức đúng về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của thông tin dư luận xã hội đối với công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành ở cơ quan, đơn vị. Một số cấp ủy chưa thực sự quan tâm tới chỉ đạo sử dụng, xử lý thông tin dư luận xã hội được phản ánh và phản hồi trở lại đối với cơ quan, cá nhân cung cấp thông tin. Đội ngũ lãnh đạo, chuyên viên làm công tác dư luận xã hội ở nhiều đơn vị hầu hết không có chuyên môn phù hợp với lĩnh vực dư luận xã hội như: Xã hội học, tâm lý học; thiếu tính ổn định trong công tác (thay đổi qua các kỳ đại hội; thực hiện luân chuyển cán bộ; kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ chuyên môn) dẫn đến việc điều hành và tổ chức hoạt động mạng lưới dư luận xã hội còn rập khuôn, thiếu năng động, sáng tạo.
Để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội trong thời gian tới cần quan tâm thực hiện một số giải pháp sau:
Một là: Cần quán triệt thống nhất nhận thức của các cấp ủy Đảng nhất là ở cơ sở về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội. Cấp ủy, bí thư cấp ủy, thủ trưởng cơ quan, đơn vị phải chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện, chủ động nắm, phân tích, đánh giá, dự báo diễn biến tình hình tư tưởng của từng đối tượng để có biện pháp giải quyết đúng đắn, kịp thời các vấn đề bức xúc phát sinh, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị. Thực tế cho thấy, nơi nào cấp ủy quan tâm, sâu sát trong lãnh đạo, chỉ đạo thì nơi đó công tác dư luận xã hội, công tác tư tưởng đạt hiệu quả cao và ngược lại.
Hai là: Nâng cao trách nhiệm của đội ngũ làm công tác nắm bắt dư luận xã hội và sự phối hợp giữa cấp ủy với chính quyền trong công tác dư luận xã hội. Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối thường xuyên tham mưu cho Ban Thường vụ Đảng ủy Khối chỉ đạo cấp ủy các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc triển khai thực hiện Bám sát Hướng dẫn số 167-HD/BTGTW của Ban Tuyên giáo Trung ương; Công văn số 137-CV/TU ngày 15/3/2016 của Ban Thường vụ Thành ủy và Hướng dẫn số 12-HD/BTGTU ngày 15/6/2016 của Ban Tuyên giáo Thành ủy “Về việc thực hiện Kết luận số 100-KL/TW ngày 18/8/2014 của Ban Bí thư” về “Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác điều tra, nắm bắt, nghiên cứu dư luận xã hội”.
Ba là: Tăng cường công tác thông tin định hướng tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động trong Đảng bộ Khối. Thông qua việc tổ chức các hội nghị, các bản tin định kỳ phục vụ sinh hoạt chi bộ và phục vụ công tác lãnh đạo, quản lý để thông tin tình hình thực hiện các chủ trương, chính sách lớn, những vấn đề thời sự trong nước và quốc tế đang được dư luận quan tâm nhằm giúp các cơ quan, đơn vị và đội ngũ cán bộ tuyên giáo, báo cáo viên, tuyên truyền viên chủ động trong tham mưu định hướng tư tưởng và dư luận xã hội, tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động, tạo sự đồng thuận trong xã hội.
Bốn là: Xây dựng, củng cố đội ngũ làm công tác dư luận xã: Không ngừng kiện toàn đội ngũ làm công tác dư luận xã hội, là những cán bộ có
 
năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng; đặc biệt chú trọng cán bộ có trình độ chuyên môn về xã hội học, tâm lý học, có trình độ chính trị, hiểu biết toàn diện về các lĩnh vực, có trách nhiệm và khả năng nắm bắt, xử lý thông tin, có khả năng đối thoại, thuyết phục, giải thích và định hướng thông tin đối với dư luận xã hội.
Năm là. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ làm công tác dư luận xã hội: Thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ làm công tác dư luận xã hội nhằm trang bị kiến thức, nghiệp vụ cơ bản và kỹ năng trong công tác điều tra, nắm bắt và định hướng tư tưởng dư luận xã hội. Thường xuyên hoặc đột xuất cung cấp thông tin theo chuyên đề … nhằm giúp đội ngũ cộng tác viên kịp thời cập nhật thông tin, làm cơ sở cho quá trình hoạt động, tạo sự chuyển biến mạnh về khả năng, chất lượng công tác dự báo của đội ngũ làm cộng tác dư luận xã hội. Tham gia các cuộc điều tra xã hội học theo kế hoạch của Ban Tuyên giáo Thành ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối. Khi cần thiết tham mưu tiến hành điều tra thăm dò dư luận xã hội về một số vấn đề trong lĩnh vực kinh tế - xã hội trong địa bàn thành phố.